Wat is de invloed van stress op het lichaam?

Stress speelt een belangrijke rol in het dagelijks leven en heeft vaak meer invloed op je lichaam dan je misschien denkt. Vaak heeft stress een negatieve connotatie, de meeste mensen weten wel dat te veel stress kan leiden tot overspanning of zelfs een burn out. Het lichaam heeft stress echter ook nodig om zich aan te kunnen passen. Om duidelijk te maken wat de rol van stress op het lichaam is leggen we eerst in de basis uit wat stress precies is. Vervolgens leggen we uit wat voor invloed stress kan hebben op het lichaam en geven we aan hoe ontspanning, voeding en trainen kunnen helpen om chronische stress tegen te gaan.

Wat is stress?

Stress is een vorm van spanning die wordt aangestuurd door de hersenen en in het lichaam voorkomt als het cortisolhormoon. Cortisol wordt volgens een biologisch ritme geproduceerd door de bijnieren. Je cortisollevel piekt in de ochtend om je te ontwaken en neemt af gedurende de dag zodat je kunt slapen. Daarnaast dient stress als overlevingsmechanisme van het lichaam, dit mechanisme is zelfs terug te herleiden naar de evolutie. Je hersenen analyseren continu potentiële gevaren die jouw als persoon uit balans kunnen brengen. Wanneer stress wordt afgegeven door de hersenen wordt het lichaam eigenlijk gewaarschuwd om zich aan te passen. Je kunt acute stress ervaren, zoals wanneer je een belangrijke wedstrijd hebt of een speech moet geven. Je voelt je dan hyper alert en je hart kan sneller gaan kloppen. Na enige tijd verdwijnt deze spanning weer en verkeert je lichaam in rust. Wanneer de hoeveelheid stress gedurende langere tijd toeneemt en niet meer in het belang van de persoon is, wordt gesproken van chronische stress. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan door te hoge werkdruk in combinatie met stress in het privéleven. Chronische stress heeft negatieve effecten op de gezondheid.

Wat is de invloed van chronische stress op het lichaam?

De invloed van acute stress op het lichaam kan als positief gezien worden, omdat het je lichaam stimuleert zich aan te passen en het stressgevoel al snel weer verdwijnt. Chronische stress wordt echter gelinkt aan diverse negatieve gevolgen voor je gezondheid zoals een hoge bloeddruk, verhoogde cholesterolwaardes, brandend maagzuur, een verlaagd libido, eetaanvallen, slaapstoornissen, gewichtstoename in vet en een verslechtering van het immuunsysteem waardoor je vaker ziek bent. Om deze effecten te verklaren zullen we een aantal belangrijke gevolgen onder de loep nemen en uitleggen hoe ze in verband staan met andere stoffen in het lichaam.

Chronische stress & lichaamsgewicht

Het negatieve effect op je lichaamsgewicht komt bijvoorbeeld door het verband tussen cortisol en insuline. Chronische stress zorgt voor verhoogde cortisollevels in het lichaam wat de insulinegevoeligheid negatief beïnvloedt. Hierdoor kan insuline moeilijker verwerkt worden, stijgt de hoeveelheid insuline in het lichaam en kan de vetmassa toenemen. Deze insuline ongevoeligheid kan uiteindelijk zelfs leiden tot diabetes.

Verhoogde cortisollevels zorgen er ook voor dat de vetvrije massa van het lichaam, zoals de spiermassa, wordt afgebroken. Een afname van de spiermassa betekent een verlaging van het metabolisme (stofwisseling), waardoor het lichaamsgewicht ook toeneemt.

Verder kan een verhoogd cortisollevel je eetlust vergroten, waardoor je sneller zult overeten en je lichaamsgewicht toeneemt.

Chronische stress & slaapstoornissen

Het effect op je slaappatroon komt door het verband tussen cortisol en groeihormonen. Zoals eerder beschreven wordt cortisol volgens een natuurlijk ritme aangemaakt zodat je ’s ochtends wakker wordt en ’s avonds kunt slapen. De productie van groeihormoon vindt juist in tegengesteld ritme plaats. Gedurende de nacht bereikt de productie van groeihormoon een piek zodat je lichaam kan herstellen of groeien, terwijl deze levels juist afnemen gedurende de dag. Door verhoogde cortsiollevels wordt minder groeihormoon geproduceerd, waardoor je ’s nachts dus minder goed herstelt en zelfs last kan krijgen van slaapritmestoornissen.

Slaap en stress zijn diep met elkaar verbonden. Zo heeft de kwaliteit van je slaap invloed op je stressniveau, maar andersom heeft je stressniveau ook weer invloed op de kwaliteit van je slaap. Om hier dieper op in te gaan, hebben we een artikel over beter slapen geschreven.

Hoe kun je chronische stress voorkomen?

Inmiddels is het wel duidelijk dat we chronische stress graag willen voorkomen. Er is geen wondermiddel dat chronische stress kan wegnemen. De enige echte oplossing is de stressoren bij de bron aanpakken. Wees daarom bewust bezig met je lichaam, signaleer verschijnselen en vraag je af wat ervoor kan zorgen dat jij stress ervaart. Om ervoor te zorgen dat je ontspant kun je activiteiten opzoeken waar jij rustig van wordt zoals meditatie, yoga, sporten of een boek lezen. Ontspanning is uiteraard voor iedereen verschillend. Daarnaast kun je magnesium supplementeren voor het slapen gaan, dit zorgt voor ontspanning van de neurotransmitters in je hersenen. Ook hoeven we niet uit te leggen dat gezonde voeding van essentieel belang is voor het lichaam om goed te blijven functioneren. Probeer in stressvolle situaties daarom niet te makkelijk naar ongezonde voeding te grijpen, dit zal er juist voor zorgen dat het cortisollevel in je lichaam verder stijgt. Trainen zorgt voor stress, een trainingsprikkel verstoort namelijk de balans in het lichaam waardoor cortisol wordt aangemaakt. Trainen kan echter ook een vorm van ontspanning zijn en is daarom wel aan te raden, zolang het voor jou niet als stressvol wordt ervaren. Met name krachttraining bevordert de insuline gevoeligheid juist, wat de eerder beschreven negatieve gevolgen van chronische stress kan tegenaan. In ons artikel over  krachttraining en het verminderen van psychologische stoornissen gaan we hier dieper op in.

Hoe een personal trainer je helpt bij het verminderen van stress

Meer sporten en bewegen helpt bij het verminderen van stress. Maar mensen met stress hebben al genoeg dingen om rekening mee te houden. En beginnen met sporten vormt best wel een drempel die alleen maar meer stress geeft. Twijfels over drukte in de sportschool, hoe te beginnen en wat je allemaal moet aanpassen is te veel om over na te denken. Een trainer helpt je daar overheen te komen. Die heeft dit namelijk allemaal voor je uitgezocht. Het enige wat jij hoeft te doen is je sportschoenen aantrekken en opdagen. Daarnaast weet een trainer hoe hij met sporten jouw lichaam en systeem genoeg moet prikkelen. Zo breekt het cortisol af en brengt het je algemene hormoonhuishouding meer op orde. Als personal trainer in Haarlem helpen wij mensen met sporten op onze locaties in Overveen, Bloemendaal en Heemstede.

Conclusie

Stress is dus in de basis een overlevingsmechanisme van het lichaam en is dus niet per definitie negatief. Wanneer chronische stress ervaren wordt is dit echter van invloed op verschillende processen in het lichaam zoals je stofwisseling, je slaapritme en je immuunsysteem. Dit kan gewichtstoename, slaapstoornissen en sneller ziek zijn tot gevolg hebben. Pak stress daarom aan bij de bron, probeer stress te managen door ontspanningsmomenten in te bouwen, let op je voeding en train voldoende (maar niet te veel).

Heb je vragen over de invloed van stress naar aanleiding van dit artikel? Of wil je meer weten over hoe je met stress kunt omgaan en een gezonde levensstijl kunt bevorderen? Aarzel dan niet en neem contact op via info@daadkrachtoverveen.nl